WIA­uitkering: oneerlijkheid en toegankelijkheidsproblemen

Inefficiënte arbeidsongeschiktheidsregelingen in Nederland komen in het middelpunt van kritiek te staan, zoals duidelijk wordt uit een kritische beoordeling van de WIA-uitkering door de Verenigde Naties. Elk jaar belanden meer dan 12.000 werknemers in arbeidsongeschiktheidssituaties zonder in aanmerking te komen voor een WIA-uitkering, wat kan resulteren in aangrijpende situaties. Overweging van aanvullende arbeidsongeschiktheidsverzekeringen lijkt dan ook geen overbodige luxe.

Recentelijk heeft de ILO, agerend namens de Verenigde Naties in arbeidsomstandigheden, een alarmkreet laten horen. Sinds 2011 overtreedt Nederland een cruciaal internationaal verdrag aangaande arbeidsongeschiktheid, zoals aangegeven door de ILO. De Wet Werk en Inkomen (WIA) wordt door de ILO omschreven als een ‘diepe zorg’, een term die tevens wordt geassocieerd met welzijnskwesties zoals die van de Oeigoeren in China of kinderarbeid in Congo. Het is geen vergelijking om trots op te zijn.

De essentie van de WIA-uitkering

Hoewel een uitvoerige uiteenzetting van de WIA-uitkering hier niet gepast is, worden de voornaamste punten kort belicht. Bij arbeidsongeschiktheid betaalt de werkgever gedurende de eerste twee jaar een deel van het salaris door. Vlak voor het einde van deze twee jaar beoordeelt een verzekeringsarts in welke mate arbeidsongeschiktheid aanwezig is. Gebaseerd op wat je nog kunt en wat niet, selecteert de arts drie mogelijke beroepen die je zou kunnen uitoefenen. Elk van deze beroepen heeft een bijbehorend salaris. Het loon dat je voorheen verdiende wordt vergeleken met het salaris van het middelste beroep om het percentage arbeidsongeschiktheid vast te stellen.

Wanneer bijvoorbeeld blijkt dat je met het nieuwe beroep 40% minder zou verdienen, word je als 40% arbeidsongeschikt beschouwd. In de context van de WIA draait het dus niet zozeer om wat je niet langer kunt, maar om de inkomensachteruitgang. Indien je minder dan 35% arbeidsongeschikt bent, kom je niet in aanmerking voor een WIA-uitkering. Een arbeidsongeschiktheidspercentage van boven de 80% biedt recht op een IVA-uitkering.

Onrecht vanuit WIA

Het onderzoek van Zembla onthult dat voornamelijk mensen met een lager inkomen benadeeld worden wanneer zij arbeidsongeschikt raken. Neem bijvoorbeeld een arts en een verpleegkundige die beide in een ziekenhuis werken. Beiden raken even ernstig ziek. De verpleegkundige verdient € 16 per uur, terwijl de arts € 70 verdient. Na twee jaar ziekte concludeert de verzekeringsarts dat zowel de verpleegkundige als de arts drie andere beroepen kunnen uitoefenen waarbij het gemiddelde uurtarief neerkomt op € 13.

Dit resulteert in een inkomensdaling van 19% voor de verpleegkundige en maar liefst 81% voor de arts. Volgens de WIA wordt de arts dan beschouwd als 81% arbeidsongeschikt en de verpleegkundige als 19%. Ondanks gelijke gezondheidsproblemen ontvangt de verpleegkundige echter geen WIA-uitkering.

Commissie onderzoekt de WIA

In reactie op Zembla heeft de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid toegegeven bekend te zijn met de problemen rondom de WIA. Er is een commissie in het leven geroepen om het arbeidsongeschiktheidsstelsel grondig te onderzoeken. Een snelle oplossing voor de oneerlijkheid van de WIA lijkt voorlopig nog niet voorhanden.

Het ontbreken van een WIA-uitkering kan aanzienlijke financiële problemen met zich meebrengen. Zelfs als je wel een WIA-uitkering ontvangt, kan je inkomen sterk dalen. Een verzekering, zoals een arbeidsongeschiktheidsverzekering of een woonlastenverzekering, kan deze inkomstendaling opvangen. Wil je weten hoe je dit risico kunt afdekken? We staan klaar om dit voor je uit te zoeken. Neem gerust contact op met een van onze adviseurs.