Waarom stijgt de hypotheekrente?
De hypotheekrente is een van de belangrijkste elementen van de maandlasten bij een hypotheek. Naast de aflossing van de hypotheek zelf speelt ook dit onderdeel een grote rol bij het bepalen van de hoogte van die maandelijkse lasten. Het belangrijkste dat je moet weten over de hypotheekrente is dat die zelden gelijk blijft. Wanneer je een hypotheek afsluit, kan het bij een variabel contract bijvoorbeeld gebeuren dat die rente plots hoger of lager wordt, naargelang de inflatie en de economische situatie.
Om te weten waarom de hypotheekrente stijgt, moeten we eerst onderzoek doen naar de werking van deze rente. Hier vind je antwoorden op de belangrijkste vragen.
Hoe werkt de hypotheekrente precies?
De hypotheekrente werkt in feite zoals alles dat met de globale economie te maken heeft, namelijk op basis van vraag en aanbod. Wanneer consumenten hun spaargeld op de bank zetten daarover rente krijgen, wordt de hoogte van die rente bepaald door de huidige economische situatie.
Aan de andere kant kan het ook gebeuren dat consumenten geld nodig hebben voor de aankoop van een woning en daarom geld lenen bij de bank. In dat geval betalen ze juist rente over het geleende bedrag.
Factoren die de hoogte van je hypotheekrente bepalen
De hypotheekrente stijgt voor een groot deel als gevolg van inflatie en een veranderende economische situatie. Daarbij zal de absolute rente ook afhangen van het soort contract (variabel of vast).
Hieronder krijg je een overzicht van de belangrijkste factoren die een grote invloed hebben op de hoogte van de hypotheekrente. Deze elementen zorgen er dan ook (mede) voor dat de rente tegenwoordig stijgt.
1. De hoogte van je hypotheek zelf
Om je te betalen rente te bepalen, baseert de hypotheekverstrekker zich eerst en vooral op het bedrag dat je leent bij de bank in verhouding met de waarde van de woning die je aankoopt. Wanneer je hypotheek bijvoorbeeld 90% van die waarde bedraagt, zal je meer rente betalen dan als je maar 40% van de woningwaarde uit je hypotheek haalt.
De reden waarom spreekt voor zich: in het eerste geval loopt de aanbieder van de hypotheek een hoger risico, aangezien je bij de verkoop van je woning minder gemakkelijk het geleende bedrag meteen terug kunt betalen.
2. De hypotheekvorm die je kiest
Vervolgens speelt ook de hypotheekvorm een grote rol bij de hoogte van je hypotheekrente. Starters die hun eerste woning zoeken, kunnen doorgaans kiezen voor:
- Een annuïteitenhypotheek
- Een lineaire hypotheek
- Een (deels) aflossingsvrije hypotheek
Daarbij is het voor zij die al een hypotheek hebben lopen ook mogelijk om nog andere hypotheekvormen te kiezen. Houd er rekening mee dat de rente die je betaalt bij een aflossingsvrije hypotheek doorgaans hoger ligt dan bij een lineaire of annuïtaire hypotheek.
3. De rentevaste periode van je hypotheek
Ten slotte zal de hoogte van de hypotheekrente die je betaalt ook afhangen van de rentevaste periode van de hypotheek zelf. Als hypotheeknemer heb je in de eerste plaats de keuze tussen een vaste rente of een variabele rente.
In het eerste geval is het mogelijk om een korte rentevaste periode te nemen, bijvoorbeeld 5 jaar. Je kan echter ook kiezen om die rente gedurende 10, 20 of zelfs 30 jaar vast te zetten.
De keuze die je maakt bepaalt eigenlijk voor een groot stuk het risico dat je neemt:
- Bij een korte rentevaste periode is de rente waarschijnlijk lager, maar kan het wel zijn dat je na die korte periode meer betaalt
- Bij een langere rentevaste periode betaal je meer rente, maar heb je op de langere termijn wel meer zekerheid over de hoogte van de hypotheekrente
De belangrijkste oorzaken van de huidige stijgende hypotheekrente
Eind 2022 is de hypotheekrente sterk gestegen. Dat heeft vooral te maken met de toenemende rente op de kapitaalmarkt voor lange termijn schulden, alsook de stijgende rente op de geldmarkt voor kortlopende schulden. Zolang de inflatie hoog blijft en ook de rentes op de markten stijgen, kunnen de hypotheekrentes niet anders dan dezelfde opwaartse beweging maken.
Ten slotte heeft ook de ECB (Europese Centrale Bank) een niet te onderschatten invloed op de rente door de aanpak die zij hanteert of doordat bepaalde maatregelen op zich laten wachten. De huidige situatie in Oekraïne, die de inflatie nog versterkt, zal de hypotheekrente in de komende periode alleen maar de hoogte in doen gaan.